Ayahuasca – święte pnącze, lek i uzdrawiający wywar
Ayahuasca to rodzaj naparu wytwarzanego ze składników o właściwościach halucynogennych. Ma uzdrawiający wpływ na psychikę i świat duchowy.
Działanie ayahuaski na organizm człowieka: badania i efekty
Być może słyszałeś historie o ludziach podróżujących do różnych tajemniczych miejsc, aby zażyć ayahuascę, psychodeliczny napar.
Opowiadają o natychmiastowych efektach, które mają miejsce podczas podróży z ayahuascą. Naukowcy odkryli kilka długoterminowych korzyści zdrowotnych wynikających z przyjmowania ayahuaski.
Historia ayahuaski: tradycja stosowania rośliny w szamanizmie amazońskim
Ayahuasca (w języku keczua „liana duszy”, „pnącze dusz”, „święte pnącze duchów”) znana również jako herbata, winorośl i la purga – to wywar wytwarzany z liści krzewu Psychotria viridis wraz z łodygami winorośli Banisteriopsis caapi, choć można również dodawać inne rośliny i składniki.
Napój ten był używany do celów duchowych i religijnych przez starożytne plemiona Amazonii i nadal jest używany jako święty przez niektóre społeczności religijne w Brazylii i Ameryce Północnej, w tym Santo Daime.
Tradycyjnie, szaman lub curandero – doświadczony uzdrowiciel, który prowadzi ceremonie Ayahuasca – przygotowuje napar. Gotuje w wodzie podarte liście krzewu Psychotria viridis i łodygi przepięknego południowoamerykańskiego pnącza Banisteriopsis caapi.
Banisteriopsis caapi jest czyszczona i miażdżona, a następnie ekstrahowana poprzez gotowanie. To część procesu po to, aby zwiększyć wartość jej związków leczniczych.
Gdy napar zredukuje się do poziomu odpowiadającego szamanowi, woda jest usuwana, pozostawiając materiał roślinny. Proces ten jest powtarzany aż do uzyskania mocno skoncentrowanego płynu. Po schłodzeniu napar jest odcedzany w celu usunięcia zanieczyszczeń.
Kolor naparu jest czerwono-brązowy, ma także silny smak i zapach.
Jak działa ayahuasca?
Główne składniki ayahuaski – Banisteriopsis caapi i Psychotria viridis – mają właściwości halucynogenne.
Psychotria viridis zawiera DMT (N,N-dimetylotryptaminę), substancję psychodeliczną występującą naturalnie w roślinie.
Tymczasem alkaloidy w korze Banisteriopsis caapi są naturalnie występującymi inhibitorami monoaminooksydazy (MAOI).
DMT jest silnym halucynogennym związkiem chemicznym. Ma jednak niską biodostępność, ponieważ jest szybko rozkładana przez enzymy zwane monoaminooksydazami (MAO) w wątrobie i przewodzie pokarmowym.
Z tego powodu DMT musi być łączone z czymś zawierającym inhibitory MAO (MAOI), które umożliwiają działanie DMT. Banisteriopsis caapi zawiera silne inhibitory MAO zwane β-karbolinami, które również mają własne działanie psychoaktywne.
W połączeniu te dwie rośliny tworzą potężny psychodeliczny napar, który wpływa na centralny układ nerwowy, prowadząc do zmienionego stanu świadomości. Może obejmować halucynacje, doświadczenia poza ciałem i euforię.
Ayahuasca działa na ciało migdałowate i inne części układu limbicznego mózgu, które regulują emocje i pamięć. Ciało migdałowate (jena z tych części) reguluje emocje takie jak strach, lęk, agresja, a także pamięć emocjonalną i uwarunkowania społeczne.
Rytuał ayahuaski jako sposób leczenia i uzdrawiania w tradycji indiańskiej
Chociaż ayahuasca była tradycyjnie używana w kontekście religijnym, rytualnym i duchowym przez określone populacje, stała się popularna na całym świecie. Ludzie często szukają sposobu na otwarcie umysłu oraz leku, który wyleczy ich traumy.
Zaleca się, aby ayahuasca była przyjmowana tylko pod nadzorem doświadczonego szamana, ponieważ pełni on rolę terapeuty. Podróż z ayahuascą prowadzi do zmienionego stanu świadomości, który trwa przez wiele godzin.
Wiele osób podróżuje do krajów takich jak Peru, Kostaryka i Brazylia, gdzie oferowane są czterodniowe ceremonie Ayahuasca. Są one prowadzone przez doświadczonych szamanów, którzy przygotowują napar i dbają o bezpieczeństwo uczestników.
Jak przygotować się do rytuału ayahuaski
Przed wzięciem udziału w ceremonii Ayahuasca zaleca się, aby uczestnicy powstrzymali się od papierosów, narkotyków, alkoholu, seksu i kofeiny w celu oczyszczenia organizmu.
Często sugeruje się również przestrzeganie różnych diet, takich jak wegetarianizm lub weganizm, przez 2-4 tygodnie przed doświadczeniem. Ma to uwolnić organizm od toksyn.
Ceremonia i doświadczenie ayahuaski
Ceremonie Ayahuasca odbywają się zwykle w nocy i trwają do momentu ustąpienia efektów Ayahuasca. Po przygotowaniu i pobłogosławieniu miejsca przez szamana prowadzącego ceremonię uczestnikom podaje się ayahuascę.
Po spożyciu ayahuaski większość osób zaczyna odczuwać jej efekty w ciągu 20-60 minut. Efekty są zależne od dawki, a podróż może trwać od 2 do 6 godzin.
Osoby zażywające ayahuascę doświadczają różnych, odmiennych efektów. Mogą pojawić się wymioty, biegunka, uczucie euforii, silne halucynacje wzrokowe i słuchowe, zmieniające umysł efekty psychodeliczne, strach i paranoja.
Niektóre działania niepożądane, takie jak wymioty, nudności i biegunka, są uważane za normalną część doświadczenia oczyszczania.
Ludzie różnie reagują na ayahuascę. Niektórzy doświadczają euforii i uczucia oświecenia, podczas gdy inni przechodzą przez silny niepokój i panikę. Osoby przyjmujące ayahuascę doświadczają zarówno pozytywnych, jak i negatywnych skutków podczas trwania działania naparu. Uważa się, że wszystkie z nich są potrzebne aby zmierzyć się ze sobą i swoim własnym ego, aby móc uleczyć swoją duszę.
Ceremonie są przeprowadzane kolejno, a uczestnicy spożywają psychodelik kilka nocy z rzędu. Za każdym razem, skutkuje to innym doświadczeniem.
Czy ayahuaska może być skutecznym lekarstwem na problemy psychiczne?
Wiele osób, które zażywały ayahuascę twierdzi, że doświadczenie to doprowadziło do pozytywnych, długoterminowych, zmieniających życie zmian. Może to wynikać z wpływu ayahuaski na układ neurologiczny.
Ostatnie badania wykazały, że ayahuasca może korzystnie wpływać na zdrowie mózgu.
W niektórych badaniach wykazano, że główne składniki aktywne ayahuaski – DMT i β-karboliny – wykazują właściwości neuroprotekcyjne i neurorestoracyjne. DMT aktywuje receptor sigma-1 (Sig-1R), białko, które blokuje neurodegenerację i reguluje produkcję związków przeciwutleniających. Pomagają chronić komórki mózgowe.
Jedno z badań wykazało, że DMT chroni ludzkie komórki mózgowe przed uszkodzeniami spowodowanymi brakiem tlenu i zwiększa przeżywalność komórek.
Potencjalne korzyści wynikające ze spożycia ayahuaski:
- Poprawa lub ustąpienie objawów depresji/lęku
- Wyjście z uzależnienia od alkoholu lub narkotyków
- Większa świadomość
- Poprawa w relacjach
- Inne spojrzenie na życie
- Pokonanie traumy z przeszłości
Ayahuaska jako obiekt badań naukowych
Harimina, główna β-karbolina w ayahuasce, ma działanie przeciwzapalne, neuroprotekcyjne i poprawiające pamięć. Zaobserwowano również, że zwiększa poziom neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF). To białko, które odgrywa ważną rolę we wzroście komórek nerwowych i promuje ich przetrwanie.
Inne z badań wykazało, że ekspozycja na harminę zwiększyła wzrost ludzkich neuronalnych komórek progenitorowych o ponad 70% w ciągu 4 dni. Komórki te generują wzrost nowych komórek nerwowych w mózgu.
Badania wykazały, że przyjmowanie ayahuaski może zwiększyć zdolność mózgu do uważności i poprawić ogólne samopoczucie psychiczne.
Jedno przeprowadzone na 20 osobach wykazało, że spożywanie ayahuaski raz w tygodniu przez 4 tygodnie było tak samo skuteczne, jak 8-tygodniowy program uważności w zwiększaniu akceptacji. Składnik uważności, odgrywa fundamentalną rolę w zdrowiu psychicznym. Inne badania wykazały podobne wyniki, zauważając, że ayahuasca może poprawić uważność, nastrój i regulację emocjonalną.
Badanie przeprowadzone na 57 osobach wykazało, że wskaźniki depresji i stresu uległy znacznemu obniżeniu natychmiast po spożyciu ayahuaski przez uczestników. Efekty te były nadal widoczne i znaczące 4 tygodnie po spożyciu ayahuaski. Przypisuje się je głównie DMT i β-karbolinom zawartym w ayahuasce.
Ayahuasca wspiera leczenie uzależnień
Ayahuasca może przynosić korzyści osobom cierpiącym na depresję, zespół stresu pourazowego (PTSD) i zaburzenia związane z uzależnieniami.
Badanie przeprowadzone na 29 osobach z depresją oporną na leczenie wykazało, że pojedyncza dawka ayahuaski doprowadziła do znacznej poprawy nasilenia depresji w porównaniu z placebo. Inne badania również donoszą o szybkim działaniu przeciwdepresyjnym ayahuaski.
Ponadto w przeglądzie sześciu badań stwierdzono, że ayahuasca wykazała korzystne działanie w leczeniu depresji, lęku, zaburzeń nastroju i uzależnienia od narkotyków.
Kilka starszych badań koncentrowało się na wpływie ayahuaski na uzależnienia, w tym uzależnienia od cracku, alkoholu i nikotyny – z obiecującymi wynikami.
W jednym z badań z 2013 wzięło udział 12 osób z poważnymi problemami psychologicznymi i behawioralnymi związanymi z nadużywaniem substancji psychoaktywnych. Uczestniczyły w 4-dniowym programie leczenia, który obejmował 2 ceremonie ayahuasca.
Podczas 6-miesięcznej obserwacji badacze zauważyli znaczną poprawę w zakresie uważności, nadziei, wzmocnienia i ogólnej jakości życia. Ponadto znacznie zmniejszyło się zgłaszane przez nich używanie tytoniu, kokainy i alkoholu.
Czy ayahuasca jest legalna w Polsce?
W Polsce spożywanie i posiadanie ayahuaski jest nielegalne. Jej stosowanie jest dozwolone wyłącznie w celach naukowych.
Źródła:
- Kubala J. (2022). What Is Ayahuasca? Experience, Benefits, and Side Effects. Z linku: https://www.healthline.com/nutrition/ayahuasca
- Barker A.S. (2018). National Library of Medicine. N, N-Dimethyltryptamine (DMT), an Endogenous Hallucinogen: Past, Present, and Future Research to Determine Its Role and Function. Z linku: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30127713/
- Graziano S., Orsolini L., Rotolo M.C., Tittarelli R., Schifano F., Pichini S. (2017). National Library of Medicine. Herbal Highs: Review on Psychoactive Effects and Neuropharmacology. Z linku: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5771051/
- Szabo O., Kovacs A., Riba J., Djurovic S., Rajnavolgyi E., Frecska E. (2016). National Library of Medicine.The Endogenous Hallucinogen and Trace Amine N,N-Dimethyltryptamine (DMT) Displays Potent Protective Effects against Hypoxia via Sigma-1 Receptor Activation in Human Primary iPSC-Derived Cortical Neurons and Microglia-Like Immune Cells Z linku: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5021697/
- Santos R.G., Hallak J.E.C. (2017). National Library of Medicine. Effects of the Natural β-Carboline Alkaloid Harmine, a Main Constituent of Ayahuasca, in Memory and in the Hippocampus: A Systematic Literature Review of Preclinical Studies. Z linku: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27918874/